Met het oog op de eikenprocessierups
De eikenprocessierups is elke dag volop in het nieuws. Recentelijk nog in het NOS Journaal*. Elke rups heeft honderdduizenden brandharen die zich met de wind verspreiden en daardoor makkelijk in contact komen met mensen en dieren. De brandharen hebben kleine weerhaakjes en bevatten een voor mensen lichaamsvreemd eiwit: thaumetopoeïne om precies te zijn. Ze dringen gemakkelijk de huid en luchtwegen binnen. Maar ze kunnen ook in uw ogen terecht komen, en daar schade aanrichten. Hoe gevaarlijk is de rups voor het oog?
*NOS Journaal op 9 juli 2019 van 18.00 uur. Het item begint op 08:08. Klik hier.
In het Tilburgse Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis zien ze 10 tot 15 keer per week patiënten met klachten die veroorzaakt zouden kunnen zijn door de processierups, zo was te lezen op de website van Omroep Brabant. Daar lieten ze woordvoerder Wim Pleunis aan het woord: “Dat is duidelijk meer dan vorig jaar. En we merken ook dat huisartsen er veel mee bezig zijn omdat we veel worden gebeld met vragen over klachten van haartjes in het oog.”
Hype
Frank Reuvekamp is huisarts in Utrecht. Bij zijn praktijk kwamen de afgelopen weken flink wat telefoontjes binnen van patiënten met klachten die aan de eikenprocessierups gerelateerd zouden kunnen worden. “Wel zo’n 50 per week”, schat hij, “al begint de hype nu weer wat af te zwakken. Het heeft ongetwijfeld te maken met alle media-aandacht. Specifieke oogklachten waren er niet bij en we hebben niemand hoeven doorverwijzen naar de oogarts. Ik denk overigens dat als patiënten zich met milde oogklachten melden bij de huisarts, de link met de eikenprocessierups lang niet altijd wordt gelegd. Er zijn weliswaar gevallen bekend van mensen die ernstige oogschade hebben opgelopen door de brandharen, maar ze komen zeer zelden voor. Het is ook weer niet de bedoeling dat we elke patiënt met branderige ogen door de processierups klakkeloos doorverwijzen. In de meeste gevallen zou het loos alarm zijn en de wachtlijsten bij de oogartsen zouden enorm veel langer worden. Wij geven het advies goed te spoelen en vooral niet te wrijven. Houden de klachten desondanks aan of treedt er een visusvermindering op, dan kunnen we de patient herbeoordelen en zo nodig alsnog doorverwijzen naar de oogarts.”
Spoelen
We vragen het oogarts Robert Wisse, verbonden aan het UMC Utrecht. Hij meldt ons dat oogartsen in Nederland in toenemende mate geconsulteerd worden bij vermoeden van eikenprocessierups als bron van oogklachten. “Er is nog weinig bekend over de optimale behandeling van deze oogklachten. Gezien het gebrek aan klinisch wetenschappelijk onderzoek heb ik voor het NOG een behandeladvies geschreven, met als doel empirisch advies te geven aan oogartsen, huisartsen en GGD artsen.”
Belangrijk is uiteraard om zoveel mogelijk de gebieden met eikenprocessierups te vermijden. Je kunt je ogen ook enigszins beschermen door een bril of zonnebril te dragen. Zijn de haartjes toch in uw oog gekomen? “Kortdurend spoelen met water en niet wrijven”, aldus Robert Wisse.
Oogklachten
Als brandharen in de ogen komen ontstaat binnen 1 tot 4 uur een pijnlijke irritatie met zwelling, roodheid en jeuk. Soms dringen de haartjes dieper het oog in. Zonder aanvankelijk klachten te geven kunnen zij toch ernstige schade veroorzaken. Omdat de symptomen pas later duidelijk worden, wordt een verband met blootstelling aan brandharen vaak niet gelegd. (Bron: RIVM)
Blind door de rups?
Eind juni interviewde het AD Nicole Schefer, die drie jaar geleden deels haar zicht verloor als gevolg van de eikenprocessierups. Met haar linkeroog heeft ze nog maar 15 procent zicht (het interview leest u hier). Hoe gevaarlijk is de rups voor de ogen? Kunt u echt blind worden als de haren van de rups in de ogen terechtkomen? Volgens het RIVM kan het in zeldzame gevallen gebeuren dat de brandharen, zonder aanvankelijk verschijnselen te geven, de diepere slijmvlieslagen van het oog binnendringen. Dit kan een knobbelvormige ontsteking geven. Zolang de brandhaar blijft zitten, zullen de klachten blijven bestaan. Wanneer deze brandhaar niet operatief verwijderd wordt, blijven de klachten bestaan en kan eventuele blindheid ontstaan. Dit is echter een zeldzaamheid. Het advies is om tijdig naar de oogarts te gaan als de klachten aanhouden. (Ehrich 1993, Neumann, 1996, Bosma en Jans, 1998) (Bron: RIVM).
(Bronnen: Wageningen University & Research, RIVM, AD, OmroepBrabant)
